Wateropname
Onder wateropname wordt verstaan de gewichtstoename in procenten van tegels volledig verzadigd met water ten opzichte van droge tegels. De voorgeschreven waarde van kleiner of gelijk aan 5% zal binnenkort door de Europese Commissie voor Normalisatie gerectificeerd worden naar <0,5%.

 

Een geringe wateropname maakt een tegel vast van structuur, waardoor het materiaal binnen en buiten gelegd kan worden zonder dat het kapot vriest, heel weinig vuil opneemt en minder hard slijt dan tegels die meer vocht opnemen (bijvoorbeeld geglazuurde tegels).

 

Breuksterkte
Voor vloeren die onderhevig zijn aan een hoge mechanische belasting (bijvoorbeeld een magazijn waar zware materialen worden opgeslagen) zijn de buig- en de breuksterkte van een tegel van essentieel belang. De breuksterkte is geen materiaalconstante, maar neemt meer dan evenredig toe met elke millimeter toename van de tegeldikte. In uw geval (toepassing in kantoren) is deze norm minder belangrijk.

 

Mohswaarde
Deze waarde zegt iets over de oppervlakte weerstand, de “krasvastheid”. Een aantal fabrieken geven deze waarde niet meer aan omdat men meer waarde hecht aan de weerstand tegen afslijting. Men denkt ook dat de Moshwaarde in de toekomst zal vervallen. Toch valt er wel iets zinnigs over te zeggen. De testmethode houdt in dat men met 10 verschillende materialen het oppervlak van de tegel bewerkt (van kalk tot en met diamant). Bij gresporcelanato tegels ziet u dat er vaak een gemeten waarde van 8 uitkomt (bewerkt met topaz ziet men geen krassen). Dit is echter voor een ongepolijste tegel. Een gepolijste tegel komt uit op 6 (veldspaat) à 7 (kwarts).

 

Weerstand tegen afslijting
De bepaling van de weerstand gebeurt door middel van het meten van de lengte van een slijpspoor dat in het zichtvlak door een slijpschijf is gemaakt. Gedurende het slijpen wordt slijpmiddel toegevoegd. De weerstand tegen afslijting wordt gegeven als volume V aan afgeslepen materiaal in mm3. Voor geglazuurde tegels wordt deze waarde in PEI uitgedrukt (klasse 1 tot en met 5). Porcellanato tegels vallen bijna altijd onder klasse 5.

 

Uitzettingscoëfficient
Heel belangrijk voor tegels die aan grote temperatuurverschillen bloot staan (bijvoorbeeld toepassing buiten waarbij er een verschil van 30 graden kan zijn). In uw geval niet belangrijk.

 

Chemische bestandheid
Bestandheid tegen huishoud chemicaliën, toevoegingen voor zwembadwater, zuren en alkaliën, vlekvormers. Na toedienen van beschreven stoffen dienen er geen veranderingen te ontstaan aan de tegel.

 

Vorstbestandheid
Belangrijk voor buiten gebruik. Zoals eerder gezegd zijn tegels met een geringe wateropname vorstbestendig.

 

Maatvastheid
Dikte, rechtheid der kanten, rechthoekigheid, vlakheid, diagonale maten, kromheid zijde, scheluwte mogen een maximale tolerantie hebben.

 

Kleurechtheid
De kleuren dienen onder invloed van UV straling onveranderd te blijven.

 

Frictie coëfficient
Deze waarde geeft het uitglijrisico aan. De antislip waarde van een profiel wordt aangeduid met een R-waarde. Deze R-waarde is verdeeld over 5 groepen, gerelateerd aan de hoogte van het uitglijrisico. Voor de bepaling van de R-waarde worden de tegels getest op een verstelbaar, hellend vlak: ingesmeerd met olie en belopen met veiligheidschoenen, op nat en droog oppervlak met lederen- en gummi zolen. Ongepolijste gresporcelanato tegels vallen vaak onder klasse R 9, dit is de vereiste minimum waarde voor projecten en de privé sector. Voor bedrijfsvloeren met normaal uitglijrisico (b.v. magazijnen en sanitaire ruimten) wordt R10 geadviseerd. Bedrijfsvloeren met verhoogd uitglijrisico (b.v. kaasfabriek, wasserij) zouden R11 toe dienen te passen, een boterfabriek R12 en als laatste is er nog R13.

 

Gepolijste tegels zijn echter belopen met droge zolen stroever dan R9 en belopen met natte zolen minder stroef dan R9. Het is dan van belang een goede droogloopmat in de ingang te hebben., zodat het meeste vocht van de zolen door de mat wordt opgenomen. Graag wil ik onder dit punt ook nog meenemen dat een mat die en vocht én vuil opneemt noodzakelijk is. De grootste vijand van alle tegels en natuursteen is zand. In Nederland hebben we scherp rivierzand dat in tegenstelling tot het ronde zand uit zuidelijke landen, op termijn schade toe kan brengen aan het oppervlak. Er zijn matten waar het grootste deel van het vuil van de zolen in achterblijft.

 

Voor vloeren waarop zich stoffen bevinden die het uitglijrisico verhogen, is het noodzakelijk dat het profiel van een vloertegel een aangepaste verdringingswaarde (V) heeft, variërend van V4 tot V10. Deze waarde wordt weer bepaald door het volume van de holle ruimte tussen bovenkant profiel en het lager liggende tegelgedeelte. Voor blootvoets belopen, natte ruimten gelden aanvullende eisen. De hiertoe behorende ruimten zijn ingedeeld in drie groepen met oplopend uitglijrisico: A, B en C. De indeling wordt bepaald door middel van een test op een hellend vlak, zoals bij de bepaling van de R waarde, maar nu met water in plaats van olie.

 

Stroefheidsmetingen volgens Leroux en antislipmetingen volgens de methoden “R” en “V”.
Volgens onze informatie* zijn er drie methodes en waarden waarin stroefheid/anti slip met betrekking tot steenachtige materialen wordt gemeten en uitgedrukt.

 

Stroefheidsmetingen volgens Leroux
Deze norm (NEN 2873) behandelt de constructie en werking van de stroefheidsmeter volgens Leroux en de daarmee uit te voeren bepaling van de stroefheid van oppervlakken van steenachtige materialen. Deze methode wordt gebruikt voor betonstraatsteen en betonwaren.

 

Samengevat is het principe dat een met rubber bekleed lichaam over het proefstuk wordt gesleept (slinger die cirkelvormige baan beschrijft) en daardoor wordt afgeremd. De vermindering van de stijghoogte als gevolg van deze wrijving is een maat voor de stroefheid van het oppervlak en wordt uitgedrukt in het Lerouxgetal.

 

Het gaat hier om een “zandstraalmethode” die eigenlijk de slijtvastheid van betonwaren meet. Loopt deze terug dan loopt de slipwaarde op.

 

Antislipmetingen volgens de methode “R”
Deze methode is ontwikkeld voor keramische-, gres-, porcellanato’s-, geglazuurde en ongeglazuurde tegels die toegepast worden op vloeren met uitglijrisico. (Norm EN 176 B1/EN 177 B IIa/Norm EN 177 B III.) De antislip waarde van een profiel wordt aangeduid met een R-waarde. Deze R-waarde is verdeeld over 5 groepen, gerelateerd aan de hoogte van het uitglijrisico. Voor de bepaling van de R-waarde worden de tegels getest op een verstelbaar, hellend vlak: ingesmeerd met olie en belopen met veiligheidsschoenen, op nat en droog oppervlak met lederen- en gummi zolen. De indeling is conform test EN nr. ZH 1/571 en ZII 1/571 (zie tabel 1 in bijlage).

 

Methode “V”
Voor vloeren waarop zich stoffen bevinden die het uitglijrisico verhogen, is het noodzakelijk dat het profiel van een vloertegel een aangepaste verdringingswaarde (V) heeft, variërend van V 4 tot V 10. De V-waarde wordt bepaald door het volume van de holle ruimte tussen bovenkant profiel en het lager liggende tegelgedeelte, als weergegeven in tabel 2 (zie bijlage).

 

Methode “A, B en C”
Voor blootvoets belopen, natte vloeren gelden aanvullende eisen. De hiertoe behorende ruimten zijn ingedeeld (DIN 51 097) in drie groepen met oplopend uitglijrisico: A, B en C. De indeling wordt bepaald door middel van de test op een hellend vlak, zoals bij de bepaling van de R waarde, maar nu met water in plaats van olie (zie tabel 3).

 

Het is gebruikelijk dat met betrekking tot keramische-, gres-, porcellanato’s-, geglazuurde en ongeglazuurde tegels, toegepast op bedrijfsvloeren met normaal uitglijrisico, de loopveiligheid uitgedrukt wordt in “R’.

 

Adviezen voor openbare ruimtes
Volgens de norm is de vereiste minimumwaarde voor projecten en privé doeleinden 9 en voor bedrijfsvloeren met normaal uitglij risico 10 (bv. magazijnen/sanitaire ruimten). Bedrijfsvloeren met verhoogd uitglij risico (bv. wasserij) dienen tegels R 11 toe te passen. Als we de openbare ruimtes (bv. metrostations/vertrekhal luchthavens) met een bedrijfsvloer mogen vergelijken zou R 10 voldoende moeten zijn.

 

Dit is in het kort waar in het algemeen op gelet dient te worden bij de aanschaf van tegels. Wij hebben geprobeerd het een en ander zo duidelijk mogelijk weer te geven, zonder in diverse formules en technisch jargon te vervallen.
Heeft u nog vragen over een bepaald onderdeel stelt u dan gerust uw vragen door een e-mail bericht te sturen naar ons bedrijf: info@house-of-ceramics.nl

 

* Bron: HIBIN/TNO/Fabrikanten